Zadania płynące z Krzyża

Święto Podwyższenia Krzyża zwią­zane jest historycznie z dwoma wy­darzeniami: z odnalezieniem krzy­ża przez matkę cesarza Konstantyna, św. Helenę (między 335 a 347 rokiem) oraz obchodzeniem w Jerozolimie rocznic poświęcenia dwóch bazylik: bazyliki Męczenników (Martirion) oraz bazyliki Zmartwychwstania (Anastasis). Ważne jest w tym względzie świadectwo pąt­niczki Egerii, która w latach 381-384 pielgrzymowała do Ziemi Świętej i która w swoich pamiętnikach z podróży, zwa­nych Itinerarium napisała, że dniami poświęcenia „zwą się te dni, w których święty kościół stojący na Golgocie, zwa­ny Martirion, poświęcony został Bogu. Także święty kościół znajdujący się w Anastasis, to jest w miejscu, gdzie Pan po męce zmartwychwstał, tego samego dnia został Bogu poświęcony. Rocznica poświęcenia tych świętych ko­ściołów jest obchodzona z całą czcią, bo i Krzyż znaleziono tego samego dnia”. W dniu 14 września, właśnie w kolej­ne rocznice poświęcenia tych dwóch bazylik ukazywano krzyż wiernym. Z biegiem wieków cząstki krzyża jako relikwie znalazły się w wielu miejscach Europy, m.in. w Bazylice Laterańskiej, a także Sanktuarium na Świętym Krzyżu w Górach Świętokrzyskich. To właśnie te miejsca promieniowały kultem Krzyża Świętego, a szczególnie uroczystym dniem tego kultu był dzień 14 września. Oczywiście samo święto rozpowszechni­ło się w Kościele powszechnym i stanowi ono do dziś czas szczególnej refleksji nad znaczeniem krzyża w życiu pojedyncze­go człowieka oraz całych społeczeństw. Warto zatem i dziś tę refleksję podjąć.

Dla człowieka niewierzącego krzyż jest znakiem hańby, miejscem tortur i kaźni groźnych przestępców; dla człowieka niewierzącego krzyż wiszący na ścianie – to niezrozumiała ozdoba, dwie zbite ze sobą belki. Jest jednak coś niezwykłego w krzyżu – nawet dla niewierzącego. Bo przecież człowiek niezaangażowany religijnie powinien właściwie przejść obojętnie wobec tego znaku, dla niego nic nieznaczą­cego. A przecież – wiemy – jak liczni niewierzący domagają się usunięcia krzyża z wielu miejsc. Jest to niezwykłe roszczenie – przecież nawet nie powinni na ten znak zwrócić uwagi. A jednak, tak często w historii, ale także i dziś – miała miejsce walka z krzyżem i domaganie się jego usunięcia.

Człowiek wierzący w krzyżu widzi narzędzie zbawienia. Krzyż jest miej­scem objawienia się miłości Boga, który „tak umiłował świat, że Syna swojego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne” (J 3, 16). Śmierć Jezusa na krzyżu i Jego zmartwychwstanie otwierają nam drogę zbawienia, drogę do wiecznego szczęścia. Nasza zatem postawa wobec krzyża ma kluczowe znaczenie dla na­szego zbawienia. Jak więc ta postawa powinna wyglądać? Można wymienić przede wszystkim cztery elementy tej postawy, z których każdy mocno jest powiązany z wiarą.

Przyjęcie krzyża

Po pierwsze, krzyż należy z wia­rą przyjąć; kiedy do chrztu świętego przystępuje dorosła osoba, to w ramach nabożeństw przygo­towujących do tego wydarzenia jest taki moment, kiedy kapłan uroczyście wręcza katechume­nowi krzyż. Było mi dane raz w życiu przygotowywać dorosłą osobę do chrztu. Z wielkim wzru­szeniem przyjęła wówczas ten krzyż; działo się to publicznie w kościele, we wspólnocie. Spróbujmy sobie wyobra­zić siebie – pierwszy raz przyjmującego krzyż od kapłana i z namaszczeniem całującego go. Przy chrzcie dzieci ten obrzęd jest także obecny, choć w innej, nie tak rozbudowanej formie. Kapłan mówi do dziecka oraz do jego rodziców i chrzestnych: „w imieniu tej wspólnoty znaczę cię znakiem krzyża. Po mnie wy rodzice i chrzestni naznaczcie wasze dziecko, znakiem Jezusa Chrystusa, naszego Zbawiciela”. Cały proces reli­gijnego wychowania w rodzinie winien prowadzić do tego, aby dziecko w przy­szłości wzięło świadomie i dobrowolnie do ręki krzyż i przyjęło do serca całą prawdę płynącą z krzyża. Bo przyjęcie krzyża to ostatecznie świadome i do­browolne przyjęcie Jezusa Chrystusa. Jest to moment kluczowy i decydujący w naszym życiu. Od niego zależy nasze zbawienie. Znakiem zewnętrznym przy­jęcia Jezusa Chrystusa do naszego życia jest m.in. zawieszanie krzyży w naszych mieszkaniach.

Nauka krzyża

Po drugie, krzyża należy z wiarą uczyć się. Co to znaczy uczyć się krzy­ża? To zadanie można zrozumieć bardzo opacznie. Ktoś może pomyśleć, że uczenie się krzyża to jakiś ma­sochizm, że to jakieś cierpięt­nictwo lub samokrzyżowanie. Nic bardziej błędnego. Z krzy­ża Chrystusa płynie niezwykła nauka. I właśnie kiedy mówimy, że krzyża należy się uczyć, to chodzi o naukę, jaka z krzyża płynie. Jest to przede wszystkim nauka miłości, wierności i pokory. Jezus z miłości do nas przyjął krzyż i na nim umarł. Zbawił nas nie sam krzyż jako narzędzie, ale zbawiła nas miłość Pana Jezusa do nas, która na krzyżu objawiła się najpełniej.

Kiedy patrzymy na krzyż, to mo­żemy uczyć się płynącej z niego mą­drości. Warto w tym miejscu przywo­łać św. Teresę Benedyktę od Krzyża, znaną jako Edytę Stein. Edyta Stein to żydówka, która utraciła wiarę, filozof, potem chrześcijanka, wreszcie karme­litanka, zamordowana w obozie kon­centracyjnym Auschwitz-Birkenau. Swoje nieukończone dzieło, pisane, gdy przeczuwała swoją śmierć zatytułowa­ła – „Wiedza krzyża” (Scientia crucis).

Kto z wiarą patrzy na krzyż, ten zdobywa wiedzę, która doprowadzi go do prawdziwej mądrości życiowej i umiejętności wybierania dobra a do­rzucania zła. Jeśli uczeń w szkole zoba­czy wiszący na ścianie krzyż, to zrozu­mie naukę z niego płynącą: „nie wolno przeklinać”, „należy pomagać koledze”. Jeśli chory w szpitalu zobaczy wiszą­cy krzyż, to doświadczy umocnienia i znajdzie w nim sens własnego cier­pienia. Jeśli parlamentarzysta w sejmie spojrzy z wiarą na krzyż, to posiądzie wiedzę i mądrość, która nie pozwoli mu głosować za ustawami, w jakikolwiek sposób legalizującymi zło, aborcję, in vitro, eutanazję, czy związki homosek­sualne. Uczyć się krzyża, to przyjmować jego naukę.

Co to jeszcze oznacza uczyć się krzyża? To także przyjmować cierpienia i przeciwności życia w łączności z krzy­żem Chrystusa: „Scientia crucis – po­wie E. Stein – zdobywa się tylko wtedy, gdy się samemu doświadczy krzyża. Od początku byłam o tym przeświadczo­na i powiedziałam z całego serca: Ave Crux, Spes unica”. Kiedy już zbliżała się jej śmierć w obozie koncentracyj­nym, napisała niezwykłe słowa w swo­im testamencie: „Już dzisiaj z radością przyjmuję śmierć, jaką mi przeznaczył Bóg, posłuszna Jego świętej woli. Pro­szę Pana, aby moje życie i śmierć przy­jął ku swojej chwale i uwielbieniu, za wszystkie prośby Najświętszego Serca Jezusowego, Maryi i Kościoła świętego, szczególnie za utrzymanie, uświęcenie i doskonałość naszego świętego Zako­nu – a mianowicie za Karmel w Ko­lonii i Echt, jako pokutę za niewiarę narodu żydowskiego i aby Pan został przez swoich przyjęty i królestwo Jego przybyło w chwale, na ratunek Niemiec i pokoju na świecie, ofiaruję także za moich krewnych, żyjących i zmarłych, i za wszystkich, których dał mi Bóg: aby nikt nie został potępiony”.

Misja płynąca z krzyża

Po trzecie, krzyż trzeba z wiarą zanieść drugim. I znów można to za­danie zrozumieć niewłaściwie. Nikogo nie mamy obciążać jakimiś ciężarami. Nikogo nie mamy krzyżem straszyć, nie mamy też w imię krzyża walczyć prze­ciw komuś. Jednak krzyż trzeba zanosić innym. Tu chodzi przede wszystkim o głoszenie Pana Jezusa, Jego działa zbawczego, które na krzyżu się dokona­ło. Zawołaniem biskupim Arcybiskupa Damiana Zimonia są słowa św. Pawła – „Głosimy Chrystusa ukrzyżowanego”(1 Kor 1, 23). Zanieść krzyż innym to znaczy głosić Jezusa Chrystusa. W tym sensie chrześcijanie nieśli krzyż we wszystkie zakątki świata. I dlatego krzyż znajduje się w tak wielu miejscach: na Giewon­cie, na świątyniach całego świata, przy drogach, którymi przez wieki kroczyli chrześcijanie. Zanieść krzyż drugim to przekazywać naukę płynącą z krzyża, to głosić mądrość krzyża.

I jeszcze jedno: nie trzeba się bać, i naprawdę można robić prezenty w postaci krzyża (nawet w z okazji ślu­bu). Jeżeli komuś z jakieś okazji dajesz krzyż lub krzyżyk, to nie oznacza to, że życzysz komuś cierpień, czy trud­ności. Jeśli komuś wręczasz krzyż, to znaczy, że pragniesz, aby nauka krzyża prowadziła tego człowieka, by jego życie przeżywane w cieniu krzyża było wolne od zła i grzechu i by było pełne miło­ści. Mój krzyż prymicyjny podarowany przez proboszcza towarzyszy mi przez całe kapłańskie życie. Jest zawieszony w przedpokoju mojego mieszkania.

Nieść krzyż, znaczy nieść pokój. Papież Franciszek tak mówi: „Moja wiara chrześcijańska każe mi patrzeć na Krzyż. Jakże bardzo chciałbym, aby przez moment wszyscy ludzie dobrej woli popatrzyli na Krzyż! Tam można przeczytać odpowiedź Boga: tam na przemoc nie odpowiedziano przemocą, na śmierć nie odpowiedziano językiem śmierci. W ciszy Krzyża milczy zgiełk broni i przemawia język pojednania, przebaczenia, dialogu, pokoju”.

Obrona krzyża

Wreszcie po czwarte, krzyża nale­ży z wiarą bronić. W imię krzyża nie wolno walczyć przeciw człowiekowi. Jednak krzyża należy z odwagą i jed­noznacznością bronić. Bronić krzyża to znaczy nie zgadzać się na to, aby został on usuwany z przestrzeni życia publicznego, ze szkół, urzędów, czy par­lamentu. Obecność krzyża w miejscach publicznych nie jest zagrożeniem dla niczyjej wolności. Jeśli w mieszkaniu znajduje się krzyż, to oznacza to, że mieszka w nim chrześcijanin, który, jak nakazuje gościnność, przyjmie w swoje progi każdego, także innowiercę, czy ateistę. Obecność krzyża w miejscach publicznych pokazuje, iż gospodarzami danej szkoły, danego urzędu, czy danego państwa są chrześcijanie, którzy szanują odmienność przekonań i wolność reli­gijną innych, jednak chcą kształtować życie społeczne na fundamencie war­tości chrześcijańskich.

Obrona krzyża wynika także z zasa­dy, że życie nie znosi pustki. Jeśli z prze­strzeni publicznej usuniemy krzyż oraz związane z nim tradycje chrześcijańskie, wówczas zaczną pojawiać się symbole pogańskie, amulety magiczne i tradycje niechrześcijańskie. Oczywiście, każdy w życiu może wybierać to, co chce i na co ma ochotę, jednak odcięcie się od krzyża w wymiarze społecznym, uzna­nie go za znak zbędny lub nieistniejący, spowoduje, że okażemy się społeczeń­stwem bez korzeni, tradycji i trwałych wartości, a takim społeczeństwem łatwo manipulować, takie społeczeństwo łatwo jest podbić – nawet nie wojną zbrojną, ale wojną kulturową. Obrona krzyża w społeczeństwie to obrona własnych korzeni, własnej tożsamości. Obrona krzyża to obrona latarni, która wskazuje drogę w ciemnościach, kiedy człowiek nie wie dokąd iść.

Oto cztery myśli: krzyż należy z wiarą przyjąć, krzyża należy z wiarą się uczyć, krzyż trzeba z wiarą zanieść innym, krzyża należy z wiarą bronić.

Podjęcie tych zadań w swoim życiu będzie praktyczną realizacją przesła­nia płynącego ze Święta Podwyższenia Krzyża.

---

Zobacz całą zawartość numeru ►

Autorzy tekstów, Ks. Bartoszek Antoni, Miesięcznik, Numer archiwalny, 2019nr09, Z cyklu:, Modlitwy czas, Teksty polecane