O miłości i wierności Jahwe

Psalm 117 to najkrótszy utwór całego Psałterza. Otrzymał on szatę hymnu i jak przystało na ten gatunek literacki posiada wezwanie do wychwalania Jahwe (wers 1) oraz uzasadnienie (wers 2). Cechuje go wyraźny uniwersalizm (do wychwalania Boga są wzywane narody i ludy), co może wskazywać na okres powrotu z wygnania babilońskiego jako czas jego powstania.

Do wychwalania i wielbienia Boga są wezwane wszystkie gôjîm, czyli wielkie narody pogańskie, jak i ’ummîm, czyli małe plemiona i poszczególne wspólnoty ludzi (wers 1). Nie są oni jednak wyznawcami Boga. O czcicielach Jahwe jest mowa dopiero w uzasadnieniu tego wezwania: „gdyż przeogromna jest Jego miłość wobec nas”/„gdyż przeogromna nad nami Jego łaskawość” (wers 2). Czyż ludzie ci nie woleliby wychwalać swoje bóstwa? Tymczasem Izraelici włączają ich we własny chór wielbiący jedynego Boga, jakby przekazywali im komunikat, że miłość (łaskawość) Boga obejmuje wszystkie narody, a Jego wierność dotyczy każdego człowieka. Myśl ta znalazła swoje odzwierciedlenie w Liście do Rzymian 15, 7-12, gdzie Apostoł Paweł w wersie 11 cytuje Ps 117, 1.

W pełniejszym zrozumieniu wezwania zawartego w wersie 1 może pomóc kontekst umiejscowienia tego psalmu w Psałterzu. Jest on jednym z psalmów tzw. Hallelu (Ps 113-118), czyli psalmów uroczyście odmawianych podczas uczty paschalnej. Przypatrzmy się każdemu z nich pod kątem chwalenia Jahwe. Ps 113 jest ogólnoświatowym wezwaniem do wychwalania Jahwe, który przewyższa wszystkie narody, a Jego chwała wznosi się ponad niebiosa. Nie ma nikogo ponad Boga (Ps 113, 4-5). Dodatkowym powodem do wielbienia Boga jest Jego dobroć wobec potrzebujących różnych form pomocy (Ps 113, 7-9).  Ps 114, chociaż w wersji hebrajskiej nie posiada żadnego terminu wzywającego do chwalenia Jahwe, to jednak zawiera on wymowny opis wyjścia narodu wybranego z niewoli egipskiej. Dla wyznawców Jahwe to wystarczający powód by wychwalać Boga, nawet bez szczególnego wezwania. Ps 115 wskazuje na miłość i wierność Jahwe (Ps 115, 1) w kontekście bierności bóstw pogańskich (Ps 115, 4-8). Ich kult jest śmiercionośny, gdyż tylko żywy Bóg ożywia. Wyznawcy Jahwe, pełni życiodajnej nadziei, pragną wychwalać i błogosławić Boga na wieki (Ps 115, 17-18). Ps 116 jest indywidualnym dziękczynieniem za ocalenie od śmierci oraz za pomoc w przeżywanym przez psalmistę udręczeniu. Wychwalanie Boga urzeczywistnia się w pragnieniu wypełnienia ślubowania i złożenia ofiary dziękczynnej (Ps 116, 14.17-19). Ps 118 spogląda w przeszłość, w bogatą historię narodu wybranego. Widzi m.in. „wszystkie narody”, które wystąpiło przeciwko Izraelowi (Ps 118, 10). Pomoc Jahwe sprawiła, że Izrael jako naród przetrwał. Uwielbienie Boga jest treścią drugiej części tej pieśni (Ps 118, 19-29).

W tym gronie Ps 117 podkreśla, że Jahwe jest jedynym Bogiem także dla narodów pogańskich, dlatego wzywa je by i one wychwalały Boga za Jego miłość wobec Izraela – narodu, który Bóg w swoim tajemniczym zamyśle wybrał i szczególnie chronił jako swoją własność. Jahwe jest Bogiem także narodów pogańskich. Darzy je swoją miłością i wiernością, chociaż ludy te jeszcze Go nie uznają albo wciąż kpią z Niego (Ps 115, 2; zob. więcej F.-L. Hossfeld, E. Zenger, Psalmen 101-150. Übersetzt und ausgelegt, Freiburg-Basel-Wien 2008, s. 304-306).

Powróćmy do wersu 2. Zawiera informację o dwóch atrybutach Boga, które zostały oddane przez hebrajskie terminy o bardzo bogatym polu znaczeniowym: ḥesed, który można przełożyć jako: „miłość”, „łaskawość”, „dobroć” oraz ’emet z jego znaczeniami: „wierność”, „stałość”, „prawda”. Para ta występuje również w Ps 115, 1. Słowa te przynależą do codziennego słownika każdego człowieka, a zarazem najpełniej oddają postawę Boga wobec każdego z nas. Jesteśmy kochani przez Niego miłością wierną (innej nie ma, bo miłość niewierna nie jest miłością), dlatego nie możemy zrobić nic by Bóg kochał nas więcej, nie możemy też nic uczynić, by kochał nas mniej. Bóg jest stały w swej miłości „po wieczne czasy”. Wierność chroni miłość.

---

Zobacz całą zawartość numeru ►

Autorzy tekstów, Ks. Wilk Janusz, Miesięcznik, Numer archiwalny, 2023nr07, Z cyklu:, Biblijne co nieco