O wdzięczności i uwielbieniu
Z Księgi Psalmów. Bóg nigdy nie zawodzi. Proszę o otwarcie Pisma świętego na Psalmie 118.
zdjęcie: canstockphoto.pl
2020-06-14
Psalm 118 to modlitwa dziękczynna, przeznaczona do śpiewania lub recytowania z podziałem na chóry podczas uroczystych ceremonii liturgicznych. Spróbujmy duchowo przenieść się do świątyni jerozolimskiej, kilka wieków przed narodzeniem Chrystusa i włączyć się w chór śpiewaków wychwalających Jahwe. Kto tworzył ten chór? Cała społeczność narodu wybranego: kapłani, lewici, król i wszyscy czczący (bogobojni) Jahwe.
Istnieje wiele sposobów posługiwania się tą pieśnią, która jest jedną z najczęściej stosowanych modlitw w świątecznej liturgii zarówno żydowskiej, jak i chrześcijańskiej.
Nie znamy natchnionego autora tego Psalmu, ani też okoliczności i czasu jego powstania. Jeśli przyjmiemy, że wers 27 dotyczył wszystkich zgromadzonych, to powstanie tego utworu należy usytuować przed niewolą babilońską (586-538 przed Chr.), kiedy to każdy czciciel Jahwe mógł zbliżyć się do ołtarza całopalenia, który znajdował się na wewnętrznym dziedzińcu świątyni. Po niewoli babilońskiej nie było to już możliwe. Od tego okresu, aż do zburzenia świątyni (70 rok po Chr.), mężczyźni gromadzili się na „dziedzińcu Izraela”, a kobiety i poganie na zewnętrznym dziedzińcu świątyni i to w ściśle określonych sektorach.
Nawiązanie do namiotów (wers 15) i procesji z gałązkami (wers 27) może wskazywać na jedno z trzech wielkich świąt w Izraelu, jakim było Święto Namiotów. Po niewoli babilońskiej Żydzi obchodzili je dopiero od roku 444 przed Chr., kiedy to odbudowali mury Jerozolimy (zob. Neh 8, 13-18; 12, 27-28).
Ważniejsze od kwestii datacji jest jednak przesłanie tego Psalmu. Jego początek (wersy 1-4), stanowi wezwanie do wychwalania i dziękowania Bogu za „Jego łaskę, która trwa na wieki” (wersy 1b.2b.3b.4b). To myśl przewodnia całego utworu. Zostanie ona powtórzona również w jego zakończeniu (wers 29).
W następnych wersach (5-18) psalmista uzasadnia to przekonanie. Najpierw wychodzi z osobistego doświadczenia, które wiązało się z przeżywaniem bliżej nieokreślonego ucisku. Jahwe uwolnił go z tego trudnego doświadczenia. Prawdopodobnie wszystkie ludzkie środki zawiodły, nie zawiódł jednak Bóg (wersy 5-9).
Psalmista (król?) wskazuje również na zagrożenia zewnętrze, z którymi przyszło mu się zmagać (wersy 10-14). To głos całego narodu, który z wszystkich stron został zaatakowany przez wrogów. Aby wyostrzyć zagrożenie, natchniony wieszcz skorzystał z obrazu pszczół oblegających plastr miodu oraz ognia gwałtownie rozprzestrzeniającego się po suchych cierniach (wers 12). Wszystko to miało spowodować upadek (zniszczenie) psalmisty lub całego narodu. Jahwe nie dopuścił do tego.
Odpowiedzią na zbawcze działanie Boga jest radość. Aby wyrazić poczucie bezpieczeństwa, psalmista zastosował metaforę „prawicy Boga” (wersy 15-16; zob. np.: Ps 17, 7; 18, 36; 63, 9). Orant zna smak trudnych doświadczeń i goryczy, ale też wie, że zawsze może wesprzeć się na wyciągniętej ku niemu dłoni Boga. Wiara pozwala ją dostrzec.
Trzecia część Psalmu (wersy 19-29) umiejscawia psalmistę przed bramą jerozolimskiej świątyni (wers 19). Pragnie on wychwalać Boga i złożyć Jemu hołd. Nie jest mu obca zasada, że aby móc tego dokonać, należy postępować sprawiedliwie wobec Boga i ludzi (wers 20; Ps 15; Iz 26, 2).
O łasce, jakiej doświadczył orant, świadczy metafora „kamienia węgielnego” (wers 22). Pierwotnie kamień ten odrzucony przez budujących, ostatecznie stał się podstawą budowli lub zwornikiem łuku (ostatni kamień znajdujący się na styku dwóch półłuków). Takiej przemiany może dokonać tylko Bóg (wers 23). Stąd radość i równocześnie nowa śmiałość psalmisty wobec Jahwe (wersy 24-27). Wyraża się ona nie tylko w modlitwach, prośbie o błogosławieństwo, ale przede wszystkim w uroczystej procesji liturgicznej (zob. Kpł 23, 40; Ps 26, 6), podczas której niesiono gałązkę palmową, trzy gałązki mirtu, dwie gałązki wierzby oraz etrôg (odmiana cedru lub owoc cedru). Wobec tajemnicy miłości i dobroci Jahwe, psalmiście pozostaje wdzięczność i uwielbienie. Pragnie Go „wywyższać” (wers 28), co w praktyce oznacza nie tylko uczestniczenie w kulcie religijnym, ale również zadbanie, aby w ludzkim sercu Bóg był na centralnym miejscu. Wtedy wszystko (rodzina, nauka, praca, odpoczynek, zdrowie, choroba, życie i śmierć) przebiegać będzie wokół Niego i z Nim.
Psalmista kończąc swoją pieśń uwielbienia, powraca do myśli początkowej (wersy 1 i 29). Wzywa wszystkich do uwielbienia Jahwe, gdyż „Jego łaska trwa na wieki”.
Spójrzmy jeszcze na ten Psalm z perspektywy Nowego Testamentu. Wers 22 (metafora „kamienia węgielnego”) Chrystus odniósł do siebie (zob. Mt 21, 42; Mk 12, 10; Łk 20, 17). Znajdujemy go również w Dziejach Apostolskich 4, 11 i w Pierwszym Liście świętego Piotra 2, 7. Prawdopodobnie po zakończeniu Ostatniej Wieczerzy, a przed wyjściem w stronę Góry Oliwnej, Jezus wraz ze swoimi uczniami odśpiewał właśnie ten Psalm (zob. Mk 14, 26).
Zobacz całą zawartość numeru ►
